Op het ALS symposium in Boston, Verenigde Staten, werden veel onderzoeksresultaten besproken. Een ploeg van ongeveer 20 onderzoekers van het ALS Centrum UMC Utrecht was aanwezig om hun eigen onderzoek te presenteren. Zij doen graag verslag voor u. Onderzoeker Susan Peters beschrijft de sessie over epidemiologie, de invloed van de omgeving en leefstijl op het ontstaan van ALS.
Genetische aanleg en omgevingsfactoren kunnen niet los van elkaar gezien worden. Aangenomen wordt dat er meerdere stappen (of factoren) nodig zijn voordat er ALS ontstaat. Dit zijn waarschijnlijk zes stappen, maar een Italiaanse studie laat zien dat er bij iemand met bepaalde genetische varianten nog maar twee of drie stappen nodig zijn totdat ALS ontstaat.
Leefstijl en het ALS-gen C9orf72
Onderzoekers van het UMC Utrecht hebben gekeken naar de leefstijl van ALS patiënten met een C9orf72 mutatie, patiënten zonder deze mutatie en controlepersonen, vóórdat de ziekte optrad bij de patiënten. Alle patiënten hadden over het algemeen meer gerookt, meer energierijke voeding gegeten en minder alcohol gedronken dan controlepersonen, aldus arts-onderzoeker Henk-Jan Westeneng. Dragers van de C9orf72 mutatie hebben over het algemeen minder fysieke inspanning gehad dan controlepersonen, terwijl niet-dragende patiënten méér hadden bewogen. Al decennia voordat de ziekte optreedt, blijken dragers van de C9orf72 mutatie een lagere ‘body-mass index’ te hebben dan niet-dragers.
Roken verhoogt het risico op ALS
Roken is één van de omgevingsfactoren die vaak naar voren komt als risicofactor voor ALS. Susan Peters, onderzoeker van het UMC Utrecht, liet zien dat Nederlandse data de relatie tussen roken en een verhoogd risico op ALS bevestigt. Het verhoogde risico lijkt vooral bepaald te zijn door het aantal jaren dat iemand heeft gerookt, meer nog dan het gemiddelde aantal sigaretten per dag. Hoe langer iemand rookt, hoe hoger het risico op het krijgen van ALS. In vervolgonderzoek zullen de Utrechtse onderzoekers gaan kijken naar wanneer iemand rookte en het effect op het ontstaan van ALS.
Groente beschermt?
In een Italiaanse studie werd gekeken naar de rol van voeding. De onderzoekers vonden een verband tussen het eten van verse groenten en fruit en een verlaagd risico op ALS. Het eten van rood vlees, varkensvlees en bewerkt vlees leek het risico te verhogen. Meer onderzoek zal nodig zijn om deze bevindingen te bevestigen.
Meer verslagen van sessies
Lees ook de verslagen van andere sessies: