HomeKennisbankCannabis en ALS

Cannabis en ALS

8 maart 2023
Experimentele behandelingen
Geschreven door:
leonard
Leonard van den Berg, prof. dr.
Coördinator ALS Centrum, neuroloog, hoogleraar experimentele neurologie

Samenvatting van het artikel

  • Medicinale cannabis wordt bij andere aandoeningen gebruikt om spierspasmen te verminderen, pijn en misselijkheid te verlichten of om de eetlust te stimuleren.
  • Er zijn verschillende manieren waarop medicinale cannabis gebruikt kan worden.
  • De werkzaamheid van cannabis bij de bestrijding van spasticiteit, pijn, speekselvloeden en andere symptomen van ALS is vooralsnog onbewezen.

Wat is medicinale cannabis?

Cannabis bestaat uit de gedroogde bloemen van de vrouwelijke plant van Cannabis sativa L (hennepplant). Andere namen voor cannabis zijn marihuana of wiet. De apotheek verstrekt medicinale cannabis. Deze cannabis voldoet aan kwaliteitseisen en is en is alleen verkrijgbaar op recept van een arts. Er zijn vier soorten medicinale cannabis, de samenstelling van de cannabis bepaalt de werking. Medicinale cannabis wordt onder andere gebruikt om spierspasmen te verminderen bij mensen met multiple sclerose (MS). Daarnaast wordt het gebruikt om pijn en misselijkheid te verlichten bij mensen met kanker, en kan het de eetlust stimuleren.

Thee, inhalatie of wietolie

Thee of inhalatie

Medicinale cannabis kan op verschillende manieren gebruikt worden, bijvoorbeeld als thee of door inhalatie na verdamping. Het wordt afgeraden om cannabis te roken.

Wietolie

Cannabis is ook verkrijgbaar in de vorm van olie, de zogenaamde ‘wietolie’. De samenstelling van commerciële wietolie kan verschillen en er kunnen bestrijdingsmiddelen, zware metalen, schimmels en bacteriën in zitten. Er bestaat sinds 2015 medicinale cannabisolie. Medicinale cannabisolie bevat geen bestrijdingsmiddelen of andere schadelijke stoffen en bevat lagere concentraties aan THC dan commerciële wietolie. De medicinale cannabisolie is alleen verkrijgbaar bij de Transvaal Apotheek in Den Haag die landelijk kan leveren.

Wat weten we over het gebruik van cannabis bij ALS?

Cannabis is een complexe plant die uit meer dan 400 verschillende stoffen bestaat. De effecten van cannabis zijn dan ook divers. In het lichaam zitten receptoren voor cannabis. Deze receptoren bevinden zich in de hersenen, en op cellen van het immuunsysteem. Eerdere studies hebben aangetoond dat cannabis het immuunsysteem beïnvloedt en de afweerreactie onderdrukt. Omdat het immuunsysteem mogelijk ook een rol speelt bij het ontstaan van ALS, zou men in theorie kunnen denken dat cannabis van nut zou kunnen zijn in de behandeling van ALS. Kleine wetenschappelijke dierstudies suggereren dat cannabis mogelijk een beschermend effect heeft op de zenuwen en de ziekteprogressie bij ALS zou kunnen vertragen. Overzichtsstudies, waaronder de studie van de internationale expert groep ALS untangled, concluderen dat er meer onderzoek nodig is om eventuele effecten op het ziekteverloop en de overleving beter in kaart te brengen.

Er zijn maar een paar studies gedaan naar het gebruik van cannabis bij mensen met ALS. Uit een anoniem vragenlijstonderzoek uit 2004 onder 131 patiënten uit Amerika, bleek dat 13 mensen met ALS in het afgelopen jaar cannabis hadden gebruikt. Deze mensen hadden een positief effect ervaren op hun eetlust, depressieve klachten, pijn, spasticiteit en speekselvloed. Een studie van 2010 onderzocht het effect op spierkrampen bij 27 mensen met ALS. Er werd geen positief effect op de spierkrampen geobserveerd, maar de studie was waarschijnlijk niet groot genoeg om een positief effect aan te kunnen tonen.

Welke effecten zou cannabis kunnen hebben bij mensen met ALS?

Medicinale cannabis speelt vooralsnog geen rol bij de genezing van aandoeningen, maar kan wel de klachten doen verminderen, zogenoemde symptomatische behandeling. Mogelijke positieve effecten zijn vermindering van pijn door immobiliteit of spasticiteit, vermindering van speekselvloed, stimulatie van de eetlust, en positieve effecten op de slaap en stemming. Hogere doseringen kunnen een gevoel van euforie geven ( ‘high’ worden), dat langzaam verandert in een gevoel van kalmte en rust. Sommige mensen ervaren het als ‘een prettige afstand van de werkelijkheid’. Het kan echter ook verwarring oproepen. De mentale effecten kunnen dus van persoon tot persoon verschillen. Voor mensen met aanleg voor psychoses en voor mensen met psychoses of schizofrenie in de familie wordt het gebruik van cannabis afgeraden.

De visie van het ALS Centrum

De werkzaamheid van cannabis bij de bestrijding van spasticiteit, pijn, speekselvloeden andere symptomen bij ALS is vooralsnog onbewezen. Medicinale cannabis is voor deze symptomen niet de voorkeursbehandeling. In bovenstaande links worden de voorkeursbehandelingen toegelicht.

Het gebruik van niet medicinale cannabis (cannabis uit een coffeeshop) is af te raden omdat hier bestrijdingsmiddelen of zware metalen in kunnen zitten.

Folder medicinale cannabis en bronnen

Klik hier om de folder over medicinale cannabis van het ministerie van VWS te downloaden

Bronnen

www.cannabisbureau.nl
Carter GT, Abood ME, Aggarwal SK, Weiss MD. Cannabis and amyotrophic lateral sclerosis: hypothetical and practical applications, and a call for clinical trials. Am J Hosp Palliat Care. 2010;27:347-356
The ALSUntangled Group (2012) ALSUntangled No. 16: Cannabis, Amyotrophic Lateral Sclerosis, 13:4, 400-404
Amtmann D, Weydt P, Johnson KL, Jensen MP, Carter GT. Survey of cannabis use in patients with amyotrophic lateral sclerosis. Am J Hosp Palliat Care 2004;21(2):95-104
Weber M, Goldman B, Truniger S. Tetrahydrocannabinol (THC) for cramps in amyotrophic lateral sclerosis: a randomised, double-blind crossover trial. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2010 Oct;81(10):1135-40

Artikel geschreven door:
leonard
Leonard van den Berg, prof. dr.
Ik ben coördinator van het ALS Centrum en als hoogleraar Experimentele Neurologie verbonden aan het UMC Utrecht. Ik stimuleer internationale samenwerking vanuit mijn voorzitterschap van het ‘European Network to Cure ALS’ (ENCALS) en als coördinator van verschillende Europese onderzoeksprojecten op het gebied van ALS.
Coördinator ALS Centrum, neuroloog, hoogleraar experimentele neurologie
UMC Utrecht
Artikelen van Leonard van den Berg, prof. dr.

Heeft u feedback op dit artikel? Laat het ons weten!

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.