Airstacken is het stapelen van lucht met behulp van een handballon. Met deze ballon kun je lucht in de longen persen. Je stapelt meerdere ademteugen in de longen. Hiermee kunnen mensen meer lucht inademen dan in een gewone inademing mogelijk is. De uitademing kan gebruikt worden om slijm op te hoesten.
In bovenstaand filmpje zie je hoe airstacken meestal wordt toegepast door mensen met ALS en PSMA. Bij het airstacken vergroot de borstkas doordat deze verder uitzet dan tijdens een gewone adembeweging. Omdat de longen zich meer vullen, ontplooien de longblaasjes zich ook beter.
Het aantal keren inademen met hulp van lucht uit de ballon hangt af van de grootte van de longen van de patiënt en de ervaring die iemand al heeft. Het hangt bovendien ook af van de helper: met hoeveel kracht en volume diegene de lucht in de longen blaast.
In de praktijk blijkt dat iemand die getraind is beter en meer lucht kan stapelen dan iemand die dit voor de eerste keer doet. Daarnaast kan per persoon verschillen wat iemand prettig vindt in tempo: sommige mensen willen snel en korte inademingsteugen, andere langzamere diepere teugen. Het blijft dus maatwerk en vooral een goede afstemming met de betreffende patiënt! Let op dat de borstkas goed opkomt als je lucht inblaast. De uitademing moet krachtig en lang zijn.
Airstacken met hoest
In onderstaand filmpje zie je het airstacken gecombineerd met hoesten. Het zo krachtig mogelijk uithoesten in plaats van uitademen kan worden ingezet om mucus/slijm op te hoesten. Door het stapelen van lucht met het airstacken en hoesten op de uitademing krijg je een krachtigere hoest.
Zelfstandig airstacken met handballon
De meeste patiënten vinden het prettig om het airstacken zelf uit te voeren. Op die manier kunnen zij de intensiteit en dosering zelf bepalen. In onderstaand filmpje zie je hoe het airstacken zelfstandig wordt uitgevoerd. De persoon houdt de handballon hier zelf vast en knijpt deze in. Dit is mogelijk zolang de patiënt voldoende kracht heeft in de handen.
Zelfstandig airstacken de ballon onder de bovenarm
Een andere manier om zelfstandig te airstacken is om de ballon onder de oksel te plaatsen en de kracht uit de bovenarm te halen. In dit filmpje wordt een mondkapje gebruikt. Airstacken met een mondkapje in plaats van een mondstuk wordt toegepast als een patiënt spierzwakte in de lippen en tong heeft, waardoor het omklemmen van het mondstuk lastig is.
Zelfstandig airstacken met de ballon tussen de knieën
Bij onvoldoende kracht in de handen, maar voldoende kracht in de benen is airstacken ook zelfstandig mogelijk. Patiënten kunnen de airstackballon dan tussen de knieën plaatsen. Zij gebruiken dan een extra lange slang bij de airstackballon om de lengte te overbruggen van de knieën naar de mond.
Airstacken met mondkapje en éénrichtingsklep
Door een mondkapje in plaats van een mondstuk te gebruiken, kunnen patiënten spierzwakte in het mond- en keelgebied toch lucht stapelen met behulp van een airstackset. Als een patiënt niet in staat is de lucht af te sluiten met de stembanden dan kun je een éénrichtingsklep (one way valve) gebruiken. Het membraam in de éénrichtingsklep blokkeert uitademing door de slang.
Zolang het mondkapje over de neus en mond zit is het niet mogelijk om uit te ademen. Als jij als mantelzorger of hulpverlener ondersteunt en het mondkapje vasthoudt, is het daarom handig om een teken af te spreken waarop je het mondkapje van het gezicht moet halen.
Airstacken met éénrichtingsklep en mondkapje lukt niet altijd. Er lekt vaak lucht langs het mondkapje, waardoor er minder lucht in de longen komt.
Airstacken met hoest en manuele ondersteuning
In onderstaand filmpje zie je de helper/therapeut ondersteunen en kracht geven rond het middenrif. Hiermee wordt bij de expiratie (uitademing) nog meer kracht bijgezet, zodat de patiënt meer slijm op kan hoesten. Naast inspiratoire spierzwakte kan er ook sprake zijn van expiratoire spierzwakte. Door middel van de manuele compressie van de borstkas en abdomen kan tijdens het hoesten nog meer kracht worden bijgezet voor een effectievere hoest en het verwijderen van secreties (slijm).
