Kikkeren (‘glossopharyngeal breathing’, GPB) is een alternatieve methode om lucht te stapelen als airstacken niet lukt. Door achterelkaar lucht te happen, stapel je lucht, waarmee je vervolgens krachtiger uit kunt hoesten. Voldoende mond- en tongmotoriek is een voorwaarde om deze techniek uit te kunnen voeren.
Lucht stapelen
Bij ALS is het diepe inademen onvoldoende mogelijk, de spieren van o.a. het middenrif zijn verminderd in kracht waardoor ook krachtiger uithoesten niet mogelijk is. Om krachtiger uit te hoesten moet er lucht vanuit meerdere inademingen ‘gestapeld’ worden. Dat kan met airstacken en als dit niet lukt kan kikkeren een alternatief zijn.
Instructie kikkeren
In onderstaand filmpje doet de therapeut het kikkeren voor. Er worden, in vergelijking tot airstacken, heel veel kleine teugjes lucht ingeademd. Je hapt snel achtereen kleine hoeveelheden lucht die met de tong naar achteren worden geduwd richting de longen. Het helpt bij het happen om te denken aan het woordje “kap” of het Engelse woord: “gap”. Door dit 6 tot 9 keer achter elkaar te doen, levert het een normale hoeveelheid lucht aan de longen.
Het aanleren van kikkeren vereist enige oefening. Kikkeren moet aangeleerd worden door een logopedist met ervaring met deze methode.
Kikkeren is een alternatief voor airstacken
Kikkeren kan een alternatief zijn voor airstacken, bijvoorbeeld als de patiënt niet gemotiveerd is om met een airstackballon aan de slag te gaan. Ook zijn er mensen met ALS die het airstacken niet aangeleerd krijgen omdat bijvoorbeeld de lipspanning verminderd is maar de tong nog redelijk functioneert of bij wie het samenspel met ballon en inademing niet lukt.
Uitgebreide Engelstalige instructies zijn ook te vinden op de website van het Rehabilitation Research and Development (IRRD) in Ottowa, Canada: http://www.irrd.ca/education/
