Mondhygiëne en mondverzorging
Samenvatting van het artikel
- Door zwakte van de spieren ontstaan onder andere een openhangende mond, mondademing, een droge mond en/of speeksel dat in de mond blijft staan. Hierdoor neemt de kans op bacteriële groei toe.
- Er zijn verschillende hulpmiddelen die kunnen ondersteunen bij de mondverzorging, bijvoorbeeld aangepaste tandenborstels of een kaakopener.
- Overleg met de logopedist van het ALS-behandelteam om tot een advies op maat te komen.
Een goede mondverzorging is voor iedereen belangrijk. Bij mensen met ALS is het extra belangrijk om het gebit schoon te houden. Dit komt doordat mensen door de ziekte al kwetsbaar zijn en infecties, in mond en/of luchtwegen, voorkomen moeten worden. Dit geldt ook voor mensen die niet meer eten en drinken.
Door veranderingen in het mond- en keelgebied wordt de mondhygiëne beïnvloed. Door zwakte van de spieren ontstaan onder andere een openhangende mond, mondademing, een droge mond en/of speeksel dat in de mond blijft staan. Hierdoor neemt de kans op bacteriële groei toe, waardoor er een risico op infecties in de mond en/of luchtwegen is.
De mondverzorging kan belemmerd worden door:
- Kramp in de kauwspieren waardoor kaakklem ontstaat. Meer informatie hierover vindt u in het artikel spierkrampen en kaakklem.
- Slapte van de lippen, tong en wangen waardoor o.a. spoelen en uitspugen moeilijk gaat.
- Slikklachten waardoor iemand zich kan verslikken in speeksel of tandpasta.
- Beperkte arm-/handfunctie. De ergotherapeut kan u adviseren over hoe u het tandenpoetsen zo zelfstandig mogelijk kunt uitvoeren.
Hulpmiddelen
Er zijn verschillende hulpmiddelen die kunnen ondersteunen bij de mondverzorging, bijvoorbeeld:
- aangepaste tandenborstels
- waterflosser
- armondersteuners
- aangepaste tandenborstelbediening (elektrisch)
- lipspreider
- kaakopener
- tongschraper
Soms is het nodig om de hulp van een mantelzorger of thuiszorg in te schakelen.
Adviezen voor mondhygiëne
- Poets twee keer per dag.
- Kies een passende tandpasta (bijv. tandpasta voor een droge mond, voor een gevoelige mond, minder schuimend of kindertandpasta).
- Poets het gebit boven een (was)bak met het hoofd naar beneden gebogen.
- Maak gebruik van een elektrische tandenborstel.
- Maak gebruik van een kindertandenborstel bij bijtreflex.
- Maak gebruik van een monduitzuigapparaat.
- Maak gebruik van een waterflosser.
- Maak gebruik van een tongschraper.
- Maak gebruik van een spuit met fysiologisch zout.
- Win advies in van een mondhygiënist.
- Ga regelmatig (één à twee keer per jaar) voor controle naar de tandarts en/of mondhygiënist.
Overleg met de logopedist van het ALS-behandelteam om tot een advies op maat te komen.
Bekijk ook het document ‘Behandelmogelijkheden bij speekselverlies, droge mond en slijmvorming’ en de logopedische richtlijn ALS/PSMA/PLS voor meer informatie.
Artikelen van Merlijn Storm
Laryngospasmen
Communicatieproblemen
Slikproblemen
De (eigen) stem op een communicatiehulpmiddel
Droge mond
Communiceren met een communicatiekaart
Mondhygiëne en mondverzorging
Communicatie bij beademing
Heeft u feedback op dit artikel? Laat het ons weten!