Om een goed beeld te krijgen van het ziektebeloop van ALS, PSMA en PLS is het belangrijk om regelmatig spierkracht te meten. Dat geldt zowel voor onderzoek als in de zorg. Om de spierkracht te meten gebruikt de fysiotherapeut een handheld dynamometer waarmee verschillende spiergroepen worden gemeten. Onderzoek van het ALS Centrum toont nu aan dat spierkracht meten met een nieuw-ontwikkelde gefixeerde dynamometer betrouwbaardere metingen geeft en eerder achteruitgang kan meten. Bovendien is het meten veel eenvoudiger.
Op dit moment wordt spierkracht in het ziekenhuis gemeten door een fysiotherapeut. De uitkomsten van zo’n meting kunnen gevolgen hebben voor het behandelplan. Ook is spierkracht een belangrijke uitkomstmaat in medicijnstudies. Er wordt dan gekeken naar het effect van potentiele nieuwe medicijnen op stabilisatie of vooruitgang in de spierkracht.
Nieuw apparaat
Bij de huidige methode van spierkracht meten maakt de fysiotherapeut gebruik van een handheld dynamometer. Om een meting af te nemen drukt de fysiotherapeut daarbij het apparaat met de hand op de spiergroep die hij wil meten. De nieuwe meetmethode maakt gebruik van een vaste opstelling.
De nieuwe gefixeerde dynamometer die werd ontwikkeld door het ALS Centrum
Het apparaat meet de kracht in de bovenbeenspieren aan de hand van krachtsensoren die zeer nauwkeurig druk kunnen meten. Via een display krijgt de patiënt instructies om de meting op de juiste manier zelf uit te voeren.
Beperkingen
Jaap Bakers, als fysiotherapeut bij het ALS Centrum betrokken bij de publicatie legt uit dat de ‘oude’ manier van meten meerdere nadelen heeft: “Allereerst kan alleen een getrainde fysiotherapeut de meting afnemen. Metingen moeten dus altijd in het ziekenhuis plaatsvinden. Ook zijn de metingen tussen twee verschillende fysiotherapeuten niet altijd vergelijken, vanwege onderlinge variaties in de uitvoering van de test”.
Bij de ‘oude’ manier van meten drukt de fysio de handheld dynamometer met de hand op de spiergroep die gemeten moet worden.
Dat laatste is vooral voor wetenschappelijk onderzoek heel belangrijk. Jaap: “Al bij een paar centimeter verschil in waar op het lichaam je het apparaat plaatst is het meetresultaat compleet anders. Juist bij wetenschappelijk onderzoek is betrouwbaarheid essentieel om goed een effect van een medicijn te kunnen vinden”.
Eerder achteruitgang meten
Het onderzoek van Jaap toont ook aan dat een gefixeerde dynamometer eerder achteruitgang kan meten. Jaap: “Een handheld dynamometer heeft een plafond aan de kracht die je kunt meten. De fysio kan immers alleen tot het maximum van zijn eigen kracht tegendruk geven. Ons onderzoek toont aan dat de handheld meting tot ongeveer 30 kilo aan kracht kan meten. Een gezond persoon is met zijn been in staat om tot wel 80 kilo aan kracht te produceren. Alles boven de 30 kilo kunnen we dus nu niet meten. De gefixeerde dynamometer is in staat om écht de maximale kracht van de patiënt te meten. Voor een ALS-patiënt wat verder in de ziekte die niet zoveel kracht meer heeft maakt dat misschien niet zoveel uit, maar voor het detecteren van vroeg krachtverlies is dat wel essentieel”.
Onderzoeker Jaap Bakers toonde met zijn onderzoek aan dat de door het ALS Centrum ontwikkelde gefixeerde dynamometer betrouwbaarder en beter spierkracht kan meten
Draagbaar en eenvoudig
Een ander belangrijk voordeel van de gefixeerde dynamometer is dat deze draagbaar en eenvoudig te bedienen is. Via een display krijgt de patiënt instructies om de meting op de juiste manier zelf uit te voeren. Daardoor hoeft de meting niet meer te worden afgenomen door een fysiotherapeut.
“Voor wetenschappelijk onderzoek is dat van enorme waarde”, legt Jaap uit. “Iemand die meedoet aan bijvoorbeeld een medicijnstudie moet nu naar het ziekenhuis komen voor een meting. Doordat iemand met dit apparaat zelf thuis metingen kan doen kunnen we vaker meten en veel meer meetpunten genereren. Door meer data worden studies niet alleen betrouwbaarder, maar kunnen we ook eerder effect detecteren”.
Lees hier meer over de nieuwe krachtmeter
Dit onderzoek is financieel mogelijk gemaakt dankzij Stichting ALS Nederland.
