Een spelsysteem of letterkaart kan een hulpmiddel zijn voor communicatie met patiënten die volledig verlamd zijn en niet meer kunnen spreken. Door elke letter van een woord af te gaan kan met alleen ‘ja’ en ‘nee’ toch gecommuniceerd worden.
De Spelkaart
De Spelkaart kent vijf kolommen, die elk van boven naar beneden gelezen dienen te worden. In de eerste kolom ziet u alle klinkers. In de tweede, derde en vierde kolom alle medeklinkers in volgorde van het alfabet. In de vijfde kolom ziet u de cijfers. De Q en de X zijn apart onderaan kolom 3 en 4 te vinden, omdat ze bijna niet nodig zijn.
Hoe te handelen
Spreek vooraf af welke reactie “ja” betekent en welke “nee”. Te denken valt aan het voor de hand liggende knikken en schudden met het hoofd, maar naar boven bewegen met de ogen als “ja” en naar beneden als “nee” kan ook een goede keus zijn. Het is afhankelijk van de mogelijkheden en wensen van de speller.
Neem de tijd om te communiceren en zorg voor pen en papier. Vraag naar de eerste letter door in een rustig tempo te vragen: “staat die in de eerste kolom, tweede kolom, derde kolom…” en let op een bevestigende reactie, herhaal dan: “de (zoveelste) kolom”, bij “ja” noem je de letters uit die kolom op en let op de bevestigende reactie. Zodra je de letter weet bevestig je “het is de …”. Die letter schrijf je op en laat hem zien. Bij twijfel vraag je dan of het klopt. Dan volgen dezelfde stappen voor de volgende letter.
Spreek met elkaar af of raden gewenst is en noteer alle gebruiksregels en afspraken, zodat dat voor iedereen duidelijk is.
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
| A | B | J | R | 0 | 5 | |
| E | C | K | S | 1 | 6 | |
| I | D | L | T | 2 | 7 | |
| O | F | M | V | 3 | 8 | |
| U | G | N | W | 4 | 9 | |
| Y | H | P | Z | |||
| ? | Q | X |
Tips, trucs en uitleg
Bekijk ook de communicatiewijzer (ezelsbruggetje) voor invasieve beademing.
Of bekijk de website www.ikkannietpraten.be voor eerste hulp bij communicatie. Deze website geeft tips, trucs en hulpmiddelen bij spraakproblemen door motorische uitval. Ze hebben ook uitleg voor als een patiënt naast de motorische beperkingen ook cognitieve problemen heeft.
